Azido hipokloroso

Azido hipokloroso
Formula kimikoa	ClHO
SMILES kanonikoa	2D eredua
MolView	3D eredua
Konposizioa	hidrogeno, oxigeno eta kloro
Base konjokatua	hipoklorito ioia
Aurkitzailea	Antoine Jérôme Balard
Mota	hypohalous acids (en) eta chlorine oxoacid (en)
Masa molekularra	51,972 Da
Erabilera
Rola	Oxidatzaile
Identifikatzaileak
InChlKey	QWPPOHNGKGFGJK-UHFFFAOYSA-N
CAS zenbakia	7790-92-3
ChemSpider	22757
PubChem	24341
Gmelin	24757
ChEBI	688
ChEMBL	CHEMBL1616046
ZVG	4720
EC zenbakia	232-232-5
ECHA	100.029.302
CosIng	90748
MeSH	D006997
RxNorm	1483316
Human Metabolome Database	HMDB0001050
UNII	712K4CDC10
NDF-RT	N0000188990
PDB Ligand	8TR

Azido hipoklorosoa (HClO) hipoklorito ioi batez eta hidroi batez osatuta dagoen azido ahula da. Kloroa uretan disolbatzean sortzen da, eta erreakzio horretan bere burua ere partzialki disoziatzen du. Azido hipoklorosoa eta hipoklorito ioia oxidatzaileak dira eta kloro disoluzioen lehen mailako desinfekzio agenteak ere badira. Erabilerari dagokionean, biologian bakterioak suntsitzeko erabili daiteke, elikagai-industrietan janaria prestatzeko gainazalak desinfektatzeko baliatu ohi da eta uraren tratamenduan ere erabilia izan daiteke, besteak beste.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Azido hipoklorosoa 1834an aurkitu zen, Antoine Jérôme Balard (1802–1876) frantziar kimikariari esker. Kloro gasa zuen ontzi bati merkurio(II) oxidoa eta ura zituen disoluzio esekia gehituz lortu zuen azido hipoklorosoa sortzea.^[1] Berak ere jarri zion izen azidoari eta bere konposatuei.^[2]

Erabilerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sintesi organikoetan, azido hipoklorosoak alkenoak klorohidrino bihurtzen ditu.^[3]
Biologian, neutrofilo aktiboek azido hipoklorosoa sortzen dute kloruro ioien peroxidazioa burutuz, mieloperoxidasa bitartekari dutela.^[4]^[5]^[6]
Elikagai-industrian eta ur banaketan azido hipoklorosodun disoluzio ahulak ekoizten dira desinfektatzaile ziur baina ezegonkor bat sortzeko, hala, elikagaiak ekoizten diren gainazalak edo ur hornidurak tratatu ahal izateko.^[7]
Ura tratatzean azido hipoklorosoa desinfektatzaile aktiboa da, hipokloritodun produktuetan. Horregatik, azido hau, besteak beste, igerilekuak desinfektatzeko erabili daiteke.^[8]
Aurrekoaren antzeko prozesua jarraitzen dute itsasontzi eta yateak desinfektatzeko edo bertako hondakinak itsasora kanporatu aurretik arazteko.^[9]

Ekoizpena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kloro urari gehitzen badiogu azido klorhidrikoa eta azido hipoklorosoa lortuko ditugu:^[10]

${\ce {Cl2 + H2O <=> HClO + HCl}}$

${\ce {Cl2 + 4 OH- <=> 2 ClO- + 2 H2O + 2 e-}}$

${\ce {Cl2 + 2 e- <=> 2 Cl-}}$

Azidoak azido hipoklorosozko gatz akuosoetara gehitzen badira (gatz horien adibide sodio hipokloritozko disoluzio zuritzaile komertzial bat), emaitzatzat lortuko den erreakzioa ezkerrera zuzendua egongo da eta kloro gasa ekoitziko da.

Bestalde, azido hipoklorosoa lortzeko beste modu bat dikloro monoxidoa uretan disolbatzea da; baldintza akuoso ohiko edo estandarretan, gaur egun ezinezkoa da azido hipokloroso anhidridoa prestatzea, bera eta beraren anhidridoaren artean dagoen oreka hauskorrarengatik:^[11]

${\ce {2 HOCl <=> Cl2O + H2O}}$ ; K (0 °C-tan) = 3.55×10−3 dm³ mol^-1

Argiak edo kobre oxidoa, nikela edo kobaltoa bezalako trantsizio-metalek azido hipoklorosoa eta oxigenoa ematen duen deskonposaketa exotermikoa azkartzen dute:^[11]

${\ce {2 Cl2 + 2 H2O -> 4 HCl + O2}}$

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ (Ingelesez) «Annales de chimie et de physique. ser 2 57.» HathiTrust (Noiz kontsultatua: 2020-04-28).
↑ (Balard, 1834), 293. or. 293. orritik: "Quelle dénomination … appelées hypochlorites.("Zein izen jarri beharko litzaioke konposatu honi? Argi dago "azido klorosoa" ez dela egokia eta askoz egokiagoa dela azido hipoklorosoa deitzea, azido hiposulfurosoaren, azido hipofosforosoaren, etab. osaerarekin duen antza gogorarazten digun izena, [zeinak diren] bere muturreko 1ekin eta 1ekin baliokidea den oxigenoarekin osatuak. Bere konposatuei hipoklorito esango zaie.")
↑ (Ingelesez) Unangst, Paul C.. (2001-04-15). John Wiley & Sons, Ltd ed. «Hypochlorous Acid» Encyclopedia of Reagents for Organic Synthesis (John Wiley & Sons, Ltd): rh073. doi:10.1002/047084289x.rh073. ISBN 978-0-471-93623-7. (Noiz kontsultatua: 2020-04-28).
↑ AUCHÈRE, Françoise; CAPEILLÈRE-BLANDIN, Chantal. (1999-11-01). «NADPH as a co-substrate for studies of the chlorinating activity of myeloperoxidase» Biochemical Journal 343 (3): 603. doi:10.1042/0264-6021:3430603. ISSN 0264-6021. (Noiz kontsultatua: 2020-04-28).
↑ Thomas, E L. (1979-02). «Myeloperoxidase, hydrogen peroxide, chloride antimicrobial system: nitrogen-chlorine derivatives of bacterial components in bactericidal action against Escherichia coli.» Infection and Immunity 23 (2): 522–531. ISSN 0019-9567. PMID 217834. (Noiz kontsultatua: 2020-04-28).
↑ Albrich, J M; McCarthy, C A; Hurst, J K. (1981-01). «Biological reactivity of hypochlorous acid: implications for microbicidal mechanisms of leukocyte myeloperoxidase.» Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 78 (1): 210–214. ISSN 0027-8424. PMID 6264434. (Noiz kontsultatua: 2020-04-28).
↑ «Water works hyatts new disinfectant cleaner comes from the tap» www.bloomberg.com (Noiz kontsultatua: 2020-04-28).
↑ Gonick, Larry; Criddle, Craig. (2005). The cartoon guide to chemistry. New York : HarperResource (Noiz kontsultatua: 2020-04-28).
↑ (Ingelesez) Installation and Maintenance Instructions. Electro scan.
↑ (Ingelesez) Fair, Gordon M.; Morris, J. Carrell; Chang, Shih Lu; Weil, Ira; Burden, Robert P.. (1948-10). «The Behavior of Chlorine as a Water Disinfectant» Journal - American Water Works Association 40 (10): 1051–1061. doi:10.1002/j.1551-8833.1948.tb15055.x. (Noiz kontsultatua: 2020-04-28).
↑ ^a ^b Holleman, A. F.; und Nils Wiberg, Egon; Fischer, Gerd. (2007). Lehrbuch der Anorganischen Chemie. Walter de Gruyter ISBN 978-3-11-020684-5. (Noiz kontsultatua: 2020-04-28).

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q407318
Multimedia: Hypochlorous acid / Q407318

[1] (Ingelesez) «Annales de chimie et de physique. ser 2 57.» HathiTrust (Noiz kontsultatua: 2020-04-28).

[2] (Balard, 1834), 293. or. 293. orritik: "Quelle dénomination … appelées hypochlorites.("Zein izen jarri beharko litzaioke konposatu honi? Argi dago "azido klorosoa" ez dela egokia eta askoz egokiagoa dela azido hipoklorosoa deitzea, azido hiposulfurosoaren, azido hipofosforosoaren, etab. osaerarekin duen antza gogorarazten digun izena, [zeinak diren] bere muturreko 1ekin eta 1ekin baliokidea den oxigenoarekin osatuak. Bere konposatuei hipoklorito esango zaie.")

[3] (Ingelesez) Unangst, Paul C.. (2001-04-15). John Wiley & Sons, Ltd ed. «Hypochlorous Acid» Encyclopedia of Reagents for Organic Synthesis (John Wiley & Sons, Ltd): rh073. doi:10.1002/047084289x.rh073. ISBN 978-0-471-93623-7. (Noiz kontsultatua: 2020-04-28).

[4] AUCHÈRE, Françoise; CAPEILLÈRE-BLANDIN, Chantal. (1999-11-01). «NADPH as a co-substrate for studies of the chlorinating activity of myeloperoxidase» Biochemical Journal 343 (3): 603. doi:10.1042/0264-6021:3430603. ISSN 0264-6021. (Noiz kontsultatua: 2020-04-28).

[5] Thomas, E L. (1979-02). «Myeloperoxidase, hydrogen peroxide, chloride antimicrobial system: nitrogen-chlorine derivatives of bacterial components in bactericidal action against Escherichia coli.» Infection and Immunity 23 (2): 522–531. ISSN 0019-9567. PMID 217834. (Noiz kontsultatua: 2020-04-28).

[6] Albrich, J M; McCarthy, C A; Hurst, J K. (1981-01). «Biological reactivity of hypochlorous acid: implications for microbicidal mechanisms of leukocyte myeloperoxidase.» Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 78 (1): 210–214. ISSN 0027-8424. PMID 6264434. (Noiz kontsultatua: 2020-04-28).

[7] «Water works hyatts new disinfectant cleaner comes from the tap» www.bloomberg.com (Noiz kontsultatua: 2020-04-28).

[8] Gonick, Larry; Criddle, Craig. (2005). The cartoon guide to chemistry. New York : HarperResource (Noiz kontsultatua: 2020-04-28).

[9] (Ingelesez) Installation and Maintenance Instructions. Electro scan.

[10] (Ingelesez) Fair, Gordon M.; Morris, J. Carrell; Chang, Shih Lu; Weil, Ira; Burden, Robert P.. (1948-10). «The Behavior of Chlorine as a Water Disinfectant» Journal - American Water Works Association 40 (10): 1051–1061. doi:10.1002/j.1551-8833.1948.tb15055.x. (Noiz kontsultatua: 2020-04-28).

[:0-11] Holleman, A. F.; und Nils Wiberg, Egon; Fischer, Gerd. (2007). Lehrbuch der Anorganischen Chemie. Walter de Gruyter ISBN 978-3-11-020684-5. (Noiz kontsultatua: 2020-04-28).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]